Wolfok Enerji Mühendislik olarak uzman kadromuz ile doğru mühendislik ve kaliteli ürünler kullanarak Anahtar Teslim Güneş Enerjisi Sistemlerinizi hayata geçiriyoruz.

GES (Güneş Enerji Santrali) Nedir ?

GES, “Güneş Enerji Santrali” kavramının kısaca ifade edilme şeklidir ve güneş enerjisiyle elektrik üreten projeler için kullanılır.

Güneş panelleri ile donatılan bu tesislerde, güneşten gelen ışınların yakalanması ve maksimum verimlilikle elektrik enerjisine dönüşmesi amaçlanır. Genel manada arazi, çatı ve nadiren de olsa yüzer GES projeleri hayata geçirilir. Yapının, işletmenin, tesisin ihtiyacı ya da müşteri talepleri doğrultusunda proje türüne karar verilir. Aynı zamanda GES maliyeti de bu konuda önemli unsurlardan biridir.

GES Projesi Nedir ? Ne İşe Yarar ?

Dünyamıza gelen güneş ışınlarını yakalayarak verimli bir şekilde elektrik enerjisine dönüştüren tesislere GES projesi adı verilir. Elde edilen elektrik enerjisinin ihtiyaçlar doğrultusunda kullanılması ya da dağıtılmasını sağlar. En başta güneş panelleri ve diğer birçok sistem bileşeni sayesinde çalışan bu tesisler gerek yatırım gerekse enerji ihtiyacının kısmi ya da tamamıyla karşılanması adına tercih edilirler.

“GES projesi nedir?” sorusu kadar, ne işe yaradığı konusu da mutlaka değinilmesi gereken önemli detaylar arasında yer alır. Temel olarak bir güneş enerji santralinin tesise, çevreye ve diğer birçok faktöre sağladığı faydalar şunlardır:

• En temelde fosil kaynaklı yakıtlardan ziyade direkt olarak güneşten elektrik üretimi sağlar.

• Yapılar, işletmeler, üretim tesisleri, sanayi kuruluşları ve daha birçok alanda kesintisiz enerji kaynağıdır. Şebekeye bağımlılığı ortadan kaldırarak enerji özgürlüğü imkânı sunar.

• Projenin kapsamı veya türüne göre iyi bir yatırım aracıdır ve enerji satışıyla gelir fırsatları sağlar.

• Fosil yakıtlar nedeniyle oluşan karbon gazı salınımını en aza indirir ve çevre dostu enerji üretimi gerçekleştirir.

• Güneş enerji santralleri, bakım maliyeti ve sorumlulukları düşük tesislerdir. Bu nedenle diğer enerji kaynaklarında olduğu gibi sürekli bakım ve buna bağlı olarak harcama gerektirmez.

• GES projeleri, yatırım maliyetini zamana bağlı olarak belirli ölçüde amorti eder. Bu nedenle geri dönüşümü olan bir yatırım olma özelliği taşır.

• Modüler yapıları sayesinde ilerleyen süreçte ihtiyaç ve taleplere göre sistemin enerji üretim gücü tekrar dizayn edilebilir.

Güneş Enerji Santrali Türleri Nelerdir?

Güneş enerji santrali türleri, ihtiyaç, talep ve koşullara göre farklı türlerde geliştirilmiştir. Belirli ölçekteki işletme veya yapılarda genel manata çatı GES kullanıldığı görülür. Enerji tarlası kurmak veya elektrik üretimiyle elektrik dağıtım firmalarına satış yapmak için arazi GES tercih edilebilir. Zaman zaman yüzer GES de bu amaçla tercih edilebilir. Belirtmiş olduğumuz üzere kurulum ve kullanım amacı bu noktada en temel belirleyici unsurlardır.

Arazi GES Nedir ?

Geniş alana yayılmış ve genelde büyük ölçekli elektrik üretimi yapılacak tesislerde arazi GES tercihi sıklıkla görülür. Adından da anlaşılacağı üzere topraktan oluşan bir alana kurulum gerçekleştirilir. Bu noktadaki en temel detay ise proje kurulumunun, tarıma elverişli olmadığı belgelendirilmiş bir arazi üzerine yapılmasıdır. Tarımsal faaliyetlerin uygun olduğu alanlarda arazi GES projesi izni verilmez.

Her güneş enerji santralinin kendine has özellikleri, avantajları ve dezavantajları vardır. Arazi tipi GES projelerine dair detaylar ise şu şekildedir:

Özellikleri:

• Üretim kapasitesinin yüksek olmasının gerektiği güneş enerji santrallerinde tercih edilir. Aynı zamanda kurulum alanının geniş kapsamlı olması gerektiği projeler için idealdir.

• Güneş paneli adetinin fazla olması, buna bağlı olarak enerji üretim kapasitesinin yüksek tutulması gerektiği santraller içindir.

• Arazi GES projelerinde, güneş ışığından maksimum verim alınabilmesi adına takip mekanizması kullanılabilir. Çatı tipi güneş enerji santrallerinde bu durum pek mümkün değildir. Arazinin yapısı gereği güneş ışığını takip eden bir yapı kurulur ve yüksek verimlilik amaçlanır.

• Arazi güneş enerji santrali projelerinin en temel amaçlarından biri de tarımsal faaliyet odaklı hayata geçirilmesidir. Agrofotovoltaik olarak da adlandırılan bu sistemler sayesinde üretim kapasitesi yüksek arazilerde toprağın yapısı bozulmadan enerji maliyetlerinde tasarruf sağlanabilir.

Avantajları:

• Üretim kapasitesinin yüksek olması nedeniyle işletme, bölge veya ulusal anlamda enerji ihtiyaçlarına hitap etmesi mümkündür.

• Alanın daha geniş ve açık yapıda olması nedeniyle kurulum süreçleri kolaylaşır.

• Projelendirme sürecinin doğru bir şekilde kurgulanması neticesinde enerji verimliliği maksimum düzeyde olacaktır.

Dezavantajları:

Elektrik şebekesine uzak olması bağlantı maliyetleri ve geniş alana kurulması ise arazi satın alma veya kullanım giderlerini artırabilir.

Çatı GES Nedir?

Bireysel veya ticari yapıların çatılarına kurulan güneş enerji sistemlerine çatı GES adı verilir. Genel manada bağlı olduğu yapının enerji maliyetlerinin belirli bir kısmını veya tamamını karşılamak projeye dair temel amaçlardan biridir. Müstakil evler, fabrikalar, sanayi işletmeleri ve daha birçok yapı türünde tercih edilir. Nadiren de olsa hane sayısının fazla olduğu binalarda tercih edildiği görülebilir. Çatı alanının büyüklüğü bu noktadaki en önemli detaydır ve enerji üretiminin kapasitesini büyük ölçüde belirler.

Çatı GES projeleri de diğer güneş enerji santrali türlerinde olduğu gibi kendine özgü detaylarıyla öne çıkar. Çatıya kurulumu sağlanmış bir güneş enerji sisteminin temel özellikleri, avantajları ve dezavantajlı tarafları aşağıdaki gibidir:

Özellikleri:

• Yapıların çatılarına kurulmaları nedeniyle arazi işgalini ortadan kaldırır. Kurulum alanı konusunda sorun yaşanan birçok noktada ideal bir güneş enerjisi çözümüdür.

• Şebekeye bağlı olarak tasarlanan bir proje sayesinde fazla üretilen enerjinin satılması konusunda fırsat sunar.

• Yerel üretim ve tüketimi teşvik etmesi nedeniyle enerji şebekesine yük bindirmez. Böylelikle dağıtım kayıplarının azalmasına olanak sağlar.

• Küçük veya orta ölçekli projeler, nadiren de olsa büyük ölçekli projeler için ideal bir GES tercihidir.

Avantajları:

• Bağlı olduğu yapının enerji maliyetlerini düşürür ve dış kaynaklara olan enerji ihtiyacını önemli ölçüde azaltır.

• Güneş panelleriyle kaplanan çatıların ve yapıların, alan kullanımı konusundaki verimliliğini en üst seviyeye çıkarır.

• Kurulum süreçleri, arazi GES projelerine göre daha kolay ve az maliyetlidir.

Dezavantajları:

Enerji ihtiyacının fazla olduğu yapılarda, çatı alanının sınırlı olması en önemli dezavantajlarından biridir. Bununla birlikte çatıların yük taşıma kapasitesinin yeterli olmadığı durumlarda güçlendirme çalışması yapılması gerekliliği ortaya çıkarabilir.

Güneş Enerji Santrali Sistem Türleri Nelerdir?

Güneş enerji santralleri; on-grid, off-grid ve hibrit olmak üzere 3 farklı şekilde tasarlanır. Şebekeyle bağlantılı olanlar on-grid, şebekeyle bağlantısı olmayan GES projeleri ise off-grid olarak adlandırılır. Şebekeye bağlı ve depolama birimleriyle entegre sistemler ise hibrit şeklinde tanımlanırlar. Kurum ya da kişilerin talepleri doğrultusunda, aynı zamanda mevzuat uygunluk durumlarına göre yeni kurulan bir GES, belirtilen türlerden herhangi birine sahip olur.

On-Grid GES 

On-grid GES, güneş panelleri ile üretilen enerjinin anlık tüketimi karşılayabilmesi prensibiyle çalışır. Üretim esnasında tüketimden fazla üretilen elektrik ise şebekeye aktarılır. Böylelikle enerji dağıtım şirketi ile ay sonu mahsuplaşma işlemi neticesinde faturada tasarruf sağlanır. Güneş panellerinde üretilen DC akımı, AC akıma dönüştüren inverter ile yapılarda kullanılabilir enerji elde edilir.

Off-Grid GES

Off-grid GES, şebekeyle bağlantısı olmayan ve depolama sistemleriyle entegre çalışan sistemleri tanımlayan bir kavramdır. Üretilen enerjinin anlık tüketimden fazla olması durumunda sisteme entegre depolama birimlerinde tutulması sağlanır. Özellikle enerji kesintisinin sık olduğu, şebeke olmayan veya çeşitli nedenlerden ötürü bağımsız enerji kaynağı gereken yapı ya da tesisler için oldukça uygundur. Panellerde üretilen enerji DC akımdan, AC akıma entegre inverterler sayesinde dönüştürülür.

Hibrit GES

Hibrit GES, solar enerjinin gerek depolanması gerekse ihtiyaç halinde şebekeden kullanımı için tercih edilen bir sistemdir. Enerji ihtiyacını güneşten karşılar ve üretilen fazla enerjiyi şebekeye aktarır. Aynı zamanda depolama birimlerinin boş olması durumunda üretim fazlası enerjinin depolanması sağlar. Enerji kesintileri durumunda ise bataryalar devreye girerek ihtiyaç duyulan elektriği yapı veya işletmede kullanıma sunar. On-grid ve off-grid sistemlere dair avantajları bir noktada toplar.

GES Kurulumu Nasıl Yapılır?

GES kurulumu, projenin planlanmasından izinlerin alınmasına ve sistemin aktif hale getirilmesine kadar büyük bir süreci kapsar. Temel manada kurulum adımları şu şekilde özetlenebilir:

1. Fizibilite Çalışması: Kurulum yapılacak bölgedeki güneşlenme süresi, arazi veya çatının yapısına dair incelemeler yapılır. Yapılacak GES hesaplama işlemlerine dair gerekli tüm veriler toparlanır.

2. Proje Tasarımı ve Bütçelendirme: Kullanılacak panel sayısı, inverter tipi, konstrüksiyon detayları ve toplam maliyet konusunda detaylar belirlenir.

3. İzin ve Onay Süreçleri: Belediyeler, enerji dağıtım şirketleri ve diğer kurumlardan gerekli izinler alınır.

4. Kurulum İşlemleri: Daha önce yapılan projenin tasarım planına göre panellerin başta olmak üzere diğer bileşenlerin uygun şekilde montajı gerçekleştirilir.

5. Test ve Devreye Alma: Sistem çeşitli şekillerde test edilir ve izleme cihazlarıyla üretilen enerji ya da performans kontrolleri sağlanır. Herhangi bir sorun tespit edilmemesi sonucunda ise sistem devreye alınır ve enerji üretimine başlar.

6. Bakım ve İzleme: Sistem performansı kurulum sürecinin ardından düzenli olarak izlenir ve gerekli görülen periyotlarda bakımları sağlanır.

GES Amorti Süresi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

GES projeleri, üretmiş oldukları enerji miktarı neticesinde belirli bir süre sonucunda enerji getirisi sağlar. Bu tasarruf tutarının ne kadar olduğunu öğrenmek amacıyla “GES amorti süresi nedir?” sorusu sıklıkla sorulur.

GES amorti süresinin hesaplanması basit usulle aşağıdaki şekilde yapılabilir:

Formül: Amorti Süresi (Yıl) = Toplam Yatırım Maliyeti / Yıllık Enerji Getirisi

• Toplam Maliyet: Kurulum maliyeti + bakım maliyeti

• Yıllık Getiri: Sistemin ürettiği enerji miktarı X birim elektrik fiyatı + şebekeye satılan enerjiden elde edilen gelir.

Yukarıdaki detaylar neticesinde kurulan bir GES projesinin amorti süresi basit bir şekilde hesaplanabilir.

GES Çağrı Mektubu Nedir?

Kurulumu gerçekleştirilecek olan bir güneş enerji santrali, enerji dağıtım şirketleri tarafından işletilen şebekelerle bağlantılı olmalıdır. GES çağrı mektubu ise bu noktada devreye giren yasal bir onaydır. Özellikle üretilen enerjinin tüketimden fazla olması durumunda şebekeye satışının gerçekleştirilmesi yalnızca çağrı mektubu olan GES projelerinde mümkün olur. 

Proje teknik detayları ve fizibilite raporlarının hazırlanması, enerji dağıtım şirketlerine yapılan başvuru, değerlendirme ve çağrı mektubu onayıyla birlikte GES projesi tamamıyla kullanıma hazır hale gelir.

Lisanslı GES Nedir?

1 MW ve üzeri kapasiteye sahip enerji üretimi gerçekleştirilen GES projeleri, yalnızca çeşitli süreçlerin ardından alınan lisansla faaliyet gösterebilir. Bu projeler tarafından üretilen enerji direkt olarak şebekeye satılabilir ve böylelikle gelir elde edilebilir. EPDK tarafından verilen lisans sayesinde büyük ölçekli GES projeleri, üretmiş oldukları enerjiyi satar ve gelir fırsatı sağlar.